WNIOSKI

z seminarium Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN

pt. Klasyfikacja polskiej nauki wobec rozwoju interdyscyplinarnych kierunków naukowo – badawczych i dydaktycznych. Co dalej z Gospodarką Przestrzenną?

Warszawa, MNiSW RP, dn. 10 grudnia 2013 r.

W dniu 10 grudnia 2013 r., w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego RP w Warszawie, odbyło się seminarium zorganizowane przez Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, poświęcone dyskusji nad problematyką rozwoju kierunku nauki jaką jest gospodarka przestrzenna, jej formalnego umocowania w oficjalnie obowiązującym podziale nauki w Polsce, a także kwestiom rozwoju karier naukowych kadry akademickiej w przedmiotowym zakresie.

W seminarium udział wzięły osoby będące przedstawicielami:

• Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów,
• Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego RP,
• Izby Urbanistów,
• Towarzystwa Urbanistów Polskich,
• Uczelni wyższych zrzeszonych w Unii Szkół Gospodarki Przestrzennej,
• Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.

W wyniku przeprowadzonej dyskusji sformułowano poniższe wnioski, odnośnie do dalszych działań związanych z dążeniem środowiska naukowego do uznania gospodarki przestrzennej w oficjalnym podziale nauki w Polsce.

1. Polska klasyfikacja nauki jest całkowicie anachroniczna i nie przystaje do współczesnych potrzeb rozwoju nauki, a w szczególności jej rozwoju na styku wielu dyscyplin. Tendencje światowe wskazują raczej na wzrost rangi i znaczenia interdyscyplinarnych kierunków badań naukowych; tymczasem ich rozwój w Polsce jest znacząco utrudniony, poprzez zmarginalizowanie ich znaczenia w oficjalnych podziałach nauki i wynikającej z tego polityki finansowania rozwoju nauki i rozwoju kadry naukowej. Mając to na względzie rekomendować można potrzebę dokonania głębszej systemowej reformy w zakresie klasyfikacji nauki w Polsce.
2. Oczekując na przeprowadzenie systemowej reformy w zakresie podziału nauki, której przygotowanie i wprowadzenie – jak można oczekiwać – wymagać będzie długiego czasu, nie można blokować możliwości wprowadzania doraźnych zmian w systemie klasyfikacji nauki, usprawniających jej funkcjonowanie. Mając to na uwadze, Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN oraz Unia Szkół Gospodarki Przestrzennej oczekują od Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego RP stworzenia szansy dla rozwoju gospodarki przestrzennej, poprzez umiejscowienie jej w obecnie istniejącym systemie klasyfikacji nauki w Polsce. W odniesieniu do tego postulatu zaproponować można dwojakiego rodzaju rozwiązanie:
   • wpisanie gospodarki przestrzennej jako dyscypliny do kilku dziedzin (jak wnioskowały o to środowiska akademickie skupione wokół Unii Szkół Gospodarki Przestrzennej) albo;
   • utworzenie nowej dziedziny nauki pod nazwą gospodarka przestrzenna w obszarze nauk społecznych i przeniesienie do niej innych, zainteresowanych przynależnością do gospodarki przestrzennej dyscyplin naukowych (koncepcja zaproponowana przez prof. dr hab. Tadeusza Marszała z Uniwersytetu Łódzkiego – treść jego opracowania w załączeniu).
3. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN deklaruje gotowość podjęcia się merytorycznej dyskusji z Prezydium Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów, nad koncepcją umiejscowienia gospodarki przestrzennej w oficjalnej klasyfikacji nauki w Polsce, z uwzględnieniem propozycji prof. dr hab. Tadeusza Marszała oraz wniosku Unii Szkół Gospodarki Przestrzennej w przedmiotowym zakresie.
4. Uzasadniając potrzebę podniesienia gospodarki przestrzennej do rangi dyscypliny naukowej lub dziedziny nauki, należ zwrócić uwagę, iż gospodarka przestrzenna jako kierunek badań w nauce pojawił się kilkadziesiąt lat wcześniej niż kierunek studiów o tej samej nazwie. Rozwój kierunku studiów implikuje jednakże potrzebę rozwoju stosownej kadry naukowej w tym kierunku, co jest istotnie utrudnione przy obecnym podziale na obszary, dziedziny i dyscypliny nauki, który niejako zmusza pracowników naukowych, do wąskiego ukierunkowania swoich zainteresowań badawczych, tak aby spełnić kryteria przyznania stopni i tytułów naukowych w jednej z dyscyplin, które niegdyś dały podstawę rozwoju gospodarki przestrzennej (tj.: geografia społeczno-ekonomiczna, ekonomia, zarządzanie, socjologia, urbanistyka, geodezja, nauki przyrodnicze).
5. Inicjator działań na rzecz uznania gospodarki przestrzennej jako wyodrębnionej części wiedzy i nauki – Unia Szkół Gospodarki Przestrzennej – dokona ponownego przeglądu aplikacji o uznanie gospodarki przestrzennej za dyscyplinę naukową, uwzględniając w tym wyniki dyskusji przeprowadzonej podczas seminarium.

* * * * *

Wnioski sporządził na podstawie dyskusji: dr Dominik Drzazga, Sekretarz Naukowy KPZK PAN.

Do pobrania: koncepcja umiejscowienia gospodarki przestrzennej w systemie klasyfikacji nauk wg prof. dr hab. T. Marszała.