l.p.

strona projektu, do której odnosi się uwaga

treść uwagi
(propozycja zmiany)

uzasadnienie uwagi

1.

s. 4

Krajowej Polityce Miejskiej przyświeca kilka istotnych założeń mających wpływ na kształt tego

dokumentu i na sposób jego wdrażania. Zgodnie z nimi Krajowa Polityka Miejska:

Adresowana jest do wszystkich polskich miast (niezależnie od ich wielkości czy położenia) oraz

ich obszarów funkcjonalnych.

W Krajowej Polityce Miejskiej zwraca się szczególną uwagę na ośrodki miejskie – miasta metropolitalne, duże miasta oraz miasta o znikomym potencjale gospodarczym, infrastrukturalnym, przestrzennym i społecznym.

Wyznaczenie „schematu rozwojowego” dla blisko 60% ludności kraju, skupionej w ośrodkach miejskich o różnych potrzebach i różnych problemach wynikających z ich wewnętrznej struktury będzie bardzo trudnym zadaniem. W treści KPM podkreślono, że jest adresowana do wszystkich polskich miast niezależnie od ich wielkości czy położenia. Ponadto KPM odwołuje się do innych dokumentów rządowych tj. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010–2020: Regiony, miasta, obszary wiejskie (KSRR 2010-2020) oraz Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (KPZK 2030, co sprawia że w podejmowanych analizach prym wiedzie struktura administracyjna. Co więcej uwarunkowania gospodarcze, czy też społeczne odgrywają niekiedy dalszą rolę jak w przypadku wskazywanych ośrodków wojewódzkich do jakich zaliczyć należy duże miasta ponad 500 tys. ale także mniejsze, ośrodki po 100-200 tys. mieszkańców.

Wprowadzenie „uniwersalnych” rozwiązań dla wszystkich miast może spowodować że w dużym zakresie KPM będzie posiadała wyłącznie wybranych odbiorców, przez co dla pozostałych, proponowana Polityka niestety nie znajdzie pełnego (żadnego) zastosowania.

Niebezpieczne wydaje się być także podejście w priorytetach realizacji Polityki z jakich nie płynie jednoznaczny przekaz stanowiący o potrzebie wzbogacania istniejących potencjałów. Wskazuje się na potrzebę wyrównywania szans, na czym mogą stracić zdecydowanie „regionalne lokomotywy rozwoju”.

2.

s. 5

Należy podkreślić, że fakt adresowania polityki miejskiej nie tylko do samych miast, ale i ich obszarów

funkcjonalnych, wynika z dostrzeżenia znaczenia siły powiązań pomiędzy nimi i konieczności ich wzmacniania. a nie z dążenia do intensyfikacji

urbanizacji na całych tych obszarach. Wręcz przeciwnie, cele i treść dokumentu traktują o konieczności

kształtowania miasta zwartego i przeciwdziałania żywiołowej suburbanizacji.

Tym samym polityka miejska powinna być programowana i realizowana zarówno w swoim wymiarze wewnętrznym, jak i zewnętrznym. Celem tych działań powinno być kształtowanie silnego miasta zwartego przeciwdziałające z jednej strony kurczeniu się miast, a z drugiej ich żywiołowej suburbanizacji oraz zwiększanie zasięgu pozytywnego oddziaływania miast na ich otoczenie.

Analizowany projekt w zbyt mały stopniu akcentuje znaczenie zewnętrznego wymiaru polityki miejskiej, która może mieć zasadnicze znaczenie dla skuteczności podejmowanych działań na rzecz zwiększania spójności przestrzeni Polski.

3.

s.5

Finansowanie KPM

Horyzont czasowy Krajowej Polityki Miejskiej – 2023 rok – jest tożsamy z horyzontem czasowym wdrażania programów w ramach bieżącej unijnej perspektywy finansowej. Równocześnie jednak, zakres tematyki i interwencji poruszanych w Krajowej Polityce Miejskiej wykracza poza obszar Umowy Partnerstwa i nie może być z nią utożsamiany. Polityka miejska nie jest elementem systemu wdrażania funduszy unijnych, ale istotnym czynnikiem optymalizacji sposobu ich wykorzystania. Tym samym, w niniejszym dokumencie zawarto informacje o tym, w jakich działaniach i w jakim zakresie osiąganie jej celów może być realizowane przy wykorzystaniu tych funduszy.

Finansowanie zaproponowanych w KPM działań po roku 2020 jest w dniu dzisiejszym bardzo trudne do jednoznacznego sprecyzowania, co wprowadza znaczący pierwiastek niepewności podważający jednoznaczność i trafność zaproponowanej polityki. Istotnym elementem wdrażania KPM jest zdecydowanie ciągłość działań. Nie bez przypadku i jak najbardziej uzasadniona zbieżność z unijną perspektywą finansową 2014-2020 sprawia, że czas na potencjalną realizację wskazanych celów KPM nie przekracza sześciu lat.

Ponadto należy się zastanowić jaki może być przybliżony koszt realizacji KPM 2023. Czy w wyznaczonych ramach czasowych jest możliwość procedowania i realizacji zaproponowanych rozwiązań naprawczych?

4.

s.10

Zaproponowana wizja rozwoju ma nikłe szanse na realizację ze względu na bardzo szeroki jej aspekt wykonawczy i jednocześnie wąskie ramy czasowe.

Ponadto znaczące wątpliwości budzi zapis: „Istotą Krajowej Polityki Miejskiej jest to, aby polskie miasta do 2023 roku uczyniły znaczący krok w kierunku realizacji poniższej, długofalowej wizji ich rozwoju”.

Już na wstępie należy uznać, że nie odczuwa się bezpośredniej potrzeby wprowadzania ograniczeń czasowych dla tejże polityki, KPM 2023 – dlaczego nie KPM 2030? Oczywiście w projekcie KPM można odszukać odpowiedź na to pytanie, jednakże liczą się fakty i możliwość efektywnego działania wszystkich „wdrażających” w przyszłości treści niniejszej polityki. Z treści projektu KPM wynika, że wiele problemów będzie zmuszało do ciągłości w ich realizacji, a ich zakres znacząco wyjdzie poza ramy czasowe. Skonkretyzowany horyzont czasowy prawdopodobnie wymusi konieczność po roku 2020 ponownego procedowania, które będzie wiązało się z stratą cennego czasu.

Dołożono starań aby KPM była uniwersalna, dla wszystkich zainteresowanych. Niestety nie ma możliwości, aby jednocześnie „Główne polskie ośrodki miejskie były konkurencyjne w skali ponadregionalnej i coraz lepiej widoczne na gospodarczej mapie Europy, a pozostałe miasta były silnymi ośrodkami, motorami rozwoju w skali regionalnej i lokalnej.

Prócz tego stwierdzenie, cyt.: ”Małe miasta czerpią korzyści rozwojowe wynikające z partnerskiej współpracy z regionalnymi centrami oraz otaczającymi je obszarami wiejskimi, jednocześnie same będąc katalizatorami pożądanych przemian na tych obszarach” daje poczucie że wszystkie 915 miast w Polsce będzie się rozwijać w sposób zrównoważony w kierunku miast zwartych przestrzennie, ale jednocześnie niepozbawionych dobrze zorganizowanych przestrzeni publicznych i terenów zieleni. Miasta metropolitalne, wojewódzkie mają perspektywy rozwojowe, ale przecież nie wszystkie miasta w Polsce.

…Są także sprawnie zarządzane – w sposób skuteczny, efektywny i partnerski, poprzez coraz bardziej zintegrowane działania obejmujące całe miejskie obszary funkcjonalne oraz aktywną współpracę z

mieszkańcami. Polskie miasta w widoczny sposób ograniczają zużycie zasobów, w tym zwłaszcza energii i coraz lepiej przygotowują się do skutków zmian klimatu. Należy się zastanowić, co oznacza sprawne zarządzanie, skuteczne, efektywne i partnerskie. Jak zainteresuje się „partycypacją społeczną” mieszkańców wszystkich miast w Polsce oraz gdzie po roku 2020 znajdzie się źródła finansowania ekologicznych form pozyskiwania energii.

Jaki ma być postęp w wdrażaniu KPM, gdyż ujęcie zagadnienia wzrostu i rozwoju gospodarczego poprzez cyt. "znaczący krok” nie pozwala na efektywny monitoring zachodzących zmian.

Należy zwrócić także w tym miejscu uwagę na istotny problem, związany z realizowaną polityką przestrzenną oraz planowaniem przestrzennym. Bowiem wiele trudności może sprawić osiągnięcie „otwartości, dostępności i zwartości” polskich miast. Obecnie mamy do czynienia z trendem cechującym się chaotycznym dogęszczaniem struktur miejskich wraz z transparentnym wydzielaniem (ogradzaniem) terenów pod hasłem niepodważalnego prawa własności w strukturze miejskiej. To nie jest tylko i wyłącznie problem „złego” prawa, to także sposób myślenia społeczności lokalnych i inwestorów. Jak w przypadku tego pierwszego można mówić o realnej szansie na poprawę, tak zmiana przyzwyczajeń, trendów oraz potrzeb wynikających głównie z uwarunkowań ekonomicznych będzie bardzo trudna (dla tych problemów nie znajdziemy rozwiązań w KPM) .

5.

s. 10.

Zmiana zapisu wizji jako wizji rozwoju miejskich obszarów funkcjonalnych

W zapisie wizji polskich miast 2023 pominięte zostały miejskie obszary funkcjonalna, w tym istotne dla przyszłości kraju obszary metropolitalne

Wizja przyszłości polskich miast i ich obszarów funkcjonalnych powinna wykraczać poza horyzont KPM wersja II, a przynajmniej odnosić się do horyzontu kpzk 2030, co wiązałoby się ze znaczna korekta wizji i wykorzystaniem zapisów wizji z kpzk

6.

s. 10

Główne polskie ośrodki miejskie są konkurencyjne w skali ponadregionalnej i coraz lepiej widoczne na gospodarczej mapie Europy, pozostałe są silnymi ośrodkami, motorami

rozwoju w skali regionalnej i lokalnej. Małe miasta czerpią korzyści rozwojowe wynikające z partnerskiej współpracy z regionalnymi centrami oraz otaczającymi je obszarami wiejskimi, jednocześnie same będąc katalizatorami pożądanych przemian na tych obszarach.

Polskie miasta zwiększają poziom swojej konkurencyjności i zasięg oddziaływania na otoczenie. Główne polskie ośrodki miejskie uzyskują przewagi konkurencyjne w skali ponadnarodowej i ponadregionalnej oraz stanowią główne krajowe bieguny oddziaływania rozwojowego. Pozostałe duże i średnie miasta są silnymi ośrodkami, motorami rozwoju w skali regionalnej i lokalnej. Małe miasta czerpią korzyści rozwojowe wynikające z partnerskiej współpracy z regionalnymi centrami oraz otaczającymi je obszarami wiejskimi, jednocześnie same będąc katalizatorami pożądanych przemian na tych obszarach.

Miasta każdej wielkości powinny dążyć zarówno do poprawy swojej konkurencyjności, w konsekwencji siły ekonomicznej, jak i oddziaływania na zaplecze. Każde na odpowiednim poziomie przestrzennym. Nie należy rozdzielać tych kwestii w zależności od wielkości miasta, chociaż na pewno mają one różne znaczeni i różną skalę.

7.

s. 12

Cel szczegółowy 2
Wspieranie zrównoważonego rozwoju   ośrodków miejskich, w   tym przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom niekontrolowanej suburbanizacji

Tytuł w części po przecinku jest dwuznaczny: czy chodzi o przeciwdziałanie powstawaniu niekontrolowanej suburbanizacji, czy przeciwdziałanie skutków istniejącego już stanu wynikającego z niekontrolowanej suburbanizacji? Czy też chodzi o obydwa wspomniane wymiary?

8.

s. 11-14

Cele polityki miejskiej

Kwestia kształtowania zewnętrznego wymiaru polityki miejskiej jest w zbyt małym stopniu eksponowana. Dotyczy to zarówno celu głównego, jak i celów szczegółowych. Praktycznie tylko ten fragment celu szczegółowego nr 4:

„Ważnym kierunkiem działań w zakresie poprawiania konkurencyjności ośrodków wojewódzkich jest rozwijanie sieci powiązań między nimi, z ośrodkami zagranicznymi oraz z obszarem regionu – tak, aby stawały się coraz ważniejszymi węzłami tych sieci”.

odnosi się wprost do tej sprawy, przypisując jednak ją ponownie do jednego z poziomów miejskiej sieci osadniczej (ośrodki wojewódzkie). Rekomenduje się zmianę zgodnie z sugestiami poprzednich punktów.

9.

s. 14

Zestawienie celów i wątków tematycznych

Tabela nr 1 jest mało czytelna. Warto zestawić ze sobą watki tematyczne i cele szczegółowe zgodnie z ich opisem zawartym w tekście, nie zaś z wybranymi elementami wizji (pod mylącą nazwą celów)

10.

s.14-15

Wątki tematyczne

Radykalnej przebudowy wymaga lista 10/11 wątków tematycznych:

Wątki tematyczne mające z natury charakter strategiczny powinny być wyprowadzone z celu strategicznego w powiązaniu z celami szczegółowymi

Zrównoważony rozwój, tworzenie miejsc pracy oraz poprawa jakości życia powinny stanowić centrum schematu (s.16)

Dezagregacja celu strategicznego na cele szczegółowe stanowi wskazówkę co do sposobu ustalania listy wątków tematycznych

Ponawiamy propozycję (stanowisko KPZK PAN) 4 strategicznych obszarów tematycznych: przestrzennego, infrastrukturalnego, społecznego i gospodarczego

11.

s. 16

Szczególnie   sprzyjającymi uwarunkowaniami   do budowania dobrej   jakości życia charakteryzują się   mniejsze ośrodki miejskie. Życie w   nich bywa spokojniejsze, więzi   sąsiedzkie silniejsze, tożsamość   miejsc lepiej zachowana,   a środowisko mniej zanieczyszczone niż w dużych miastach.

Należy zrezygnować z takiej konstatacji, bo np. sytuacja w Małopolsce zaprzecza takiemu wnioskowi. Środowisko jest zanieczyszczone na równi w małych miastach, średnich jak i dużych (Zakopane, Nowy Sącz, Kraków notują te same wysokie stężenia substancji zanieczyszczających powietrze).

12.

s.19

Wszystkie działania władz miejskich muszą wynikać z dążenia do racjonalizacji wydatków publicznych, oszczędnego gospodarowania dostępnymi zasobami oraz przywrócenia ładu przestrzennego. W planowaniu rozwoju, samorządy lokalne powinny działać zgodnie z ideą miasta zwartego, która – realizując zasady zrównoważonego rozwoju – promuje policentryczną strukturę, przyjmującą formę gęstej i wielofunkcyjnej zabudowy, obsługiwanej komunikacją pieszą, rowerową i publiczną, przy jednoczesnym ograniczaniu konieczności korzystania z indywidualnego transportu samochodowego. Wdrożenie tej wizji wymaga w pierwszym etapie możliwie skutecznego powstrzymywania rozpraszania zabudowy mieszkaniowej, zarówno w granicach danego miasta, jak i w przestrzeni jego obszaru funkcjonalnego. Cechą takiego planowania jest prymat dostępności nad mobilnością.

Niestety przedmiotowy zapis nie jest uniwersalny, nie znajdzie zastosowania we wszystkich obszarach miejskich. Owszem może mieć zastosowanie w metropolitalnych i dużych miastach, ale nie we wszystkich jednostkach miejskich w Polsce. Jest to przykład, próby stworzenia uniwersalnego dokumentu adresowanego do wszystkich jednostek samorządu terytorialnego.

Pytanie, które powstaje podczas dogłębnej analizy zapisów KPM: kto najwięcej na proponowanych rozwiązaniach straci? Duże miasta, dynamicznie rozwijające się czy małe ośrodki bez wystarczających potencjałów – „wszyscy nie mają prawa i możliwości do wygranej”

13.

s.19

Konsekwentna postawa władz miejskich pozwoliłaby już dziś realizować proces racjonalnego ograniczania rozwoju przestrzennego miasta – poprzez rzetelne bilansowanie terenów pod zabudowę z faktycznymi potrzebami, uchwalanie na tej podstawie planów miejscowych i eliminowanie tą drogą rozwoju zabudowy niezgodnego z polityką przestrzenną gminy w oparciu o decyzje administracyjne.

Wpływ władz miejskich na politykę przestrzenną jest znikomy, należy pamiętać kto uchwala plany miejscowe!

Oczywiście odmienna sytuacja ma miejsce w przypadku braku MPZP. Decyzje o WZiZT są olbrzymim problemem wszystkich obszarów na jakich postępują inwestycje.

Jeżeli nie będą usunięte zapisy z ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym o możliwości „planowania i zagospodarowania” przestrzeni na podstawie decyzji administracyjnej WZ dyskutowanie przedmiotowych kwestii nie ma większego sensu.

14.

s.19

Minister właściwy ds. budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania przestrzennego

oraz mieszkalnictwa i minister właściwy ds. rozwoju regionalnego przedstawią propozycje zmian przeciwdziałających niekontrolowanej suburbanizacji. Powinny one zakładać przywrócenie właściwych relacji między lokalizacją inwestycji w oparciu o plan miejscowy (ogólna zasada) a wykorzystaniem do tego decyzji administracyjnej (przejściowe narzędzie do czasu uchwalenia planu). Docelowo nowe przepisy powinny zakładać mechanizmy ustanawiania granic urbanizacji dla rozwoju zabudowy.

Zapis wysoce nieprecyzyjny i niepoprawny. Kontynuacja rozwiązania pozwalającego na zagospodarowanie terenu w oparciu o WZiZT wpływać będzie nadal na „niezadowalającą” jakość zagospodarowania przestrzeni wielu miejsc w Polsce.

Pomysł ustanowienia granic urbanizacji dla rozwoju zabudowy oceniam pozytywnie, jednak wiązać będzie się z dużymi zmianami nie tylko w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Jest to rozwiązanie praktycznie nie do wykonania uwzględniając w analizie Konstytucję, zwłaszcza prawo własności.

15.

s. 19-20

Dla efektywnego powstrzymywania żywiołowej suburbanizacji, konieczna jest aktywna współpraca samorządów w ramach obszarów funkcjonalnych miast. Powinny one dążyć do zapewnienia maksymalnej spójności ich studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz planów miejscowych, szczególnie pod kątem rzetelnego bilansu terenów przeznaczonych pod zabudowę, przemieszania funkcji oraz zasady lokalizacji intensywnej zabudowy mieszkaniowej i silnych generatorów ruchu wzdłuż tras sprawnego i wydajnego transportu publicznego.

Pomysł jest poprawny, ale nie jest praktycznie wykonalny. Nie ma co liczyć na współpracę między gminami jeśli w jednym mieście projektanci tworzący plany miejscowe nie konsultują, dyskutują, uwzględniają swoich rozwiązań projektowych. Brakuje ciągłości polityki przestrzennej – studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego jej we wszystkich przypadkach niestety nie zapewnia!

Brakuje właściwych zależności między studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego – decyzją WZiZT- planem miejscowym -strategią rozwoju! Po uregulowaniu tych zagadnień można dyskutować o kolejnych problemach.

16.

s. 20

W   celu ograniczenia procesów   suburbanizacji władze miast   powinny również formułować   wyraźne zachęty do osiedlania się w obszarach centralnych miasta

(W   celu ograniczenia procesów niekontrolowanej i chaotycznej suburbanizacji władze miast   powinny również formułować   wyraźne zachęty do osiedlania się w obszarach centralnych miasta.)

Suburbanizacja jest jednym z etapów rozwoju miasta i może mieć charakter kontrolowany i zaplanowany w planach przestrzennych. Przykładem są metropolie amerykańskie. Skutki zaplanowanej suburbanizacji nie są negatywne, a współczesne badania amerykańskie (Chicago) wskazują, że planowany rozwój suburbanizacji zwiększa PKB metropolii. Z kolei niekontrolowana i chaotyczna suburbanizacja może mieć negatywne konsekwencje. W KPM chodzi o (w tym i pozostałych częściach dokumentu) właśnie tak rozumianą suburbanizację. Proponuję zatem nie stosować skrótów myślowych i utrzymać stosowany gdzie indziej w KPM przymiotnik przy suburbanizacji, tj.: niekontrolowana i/lub chaotyczna i/lub żywiołowa.

17.

s. 21

Dążenie do przeciwdziałania suburbanizacji powinno znajdować odzwierciedlenie w działaniach dotyczących różnych sektorów życia publicznego.

(Dążenie do przeciwdziałania niekontrolowanej i chaotycznej suburbanizacji powinno znajdować odzwierciedlenie w działaniach dotyczących różnych sektorów życia publicznego.)

j.w.

18.

s.20

W celu ograniczenia procesów suburbanizacji władze miast powinny również formułować wyraźne zachęty do osiedlania się w obszarach centralnych miasta. Konieczne jest tworzenie warunków dla uzupełniania i modernizacji zabudowy, a także kształtowanie śródmiejskiej przestrzeni publicznej pod kątem zwiększania jej atrakcyjności i wzbogacania palety aktywności, jakie można w niej realizować. Zwiększanie odsetka ludności zamieszkałej w centrum miasta przyczyniać się będzie do poprawy efektywności wydatkowania środków publicznych na infrastrukturę i usługi publiczne. Działania te

powinny być spójne, oparte na skoordynowanym planowaniu przestrzennym i społeczno-gospodarczym miasta i tam, gdzie to uzasadnione, połączone z procesami rewitalizacji oraz rozwojem zasobu mieszkaniowego.

W przypadku dogęszczania struktury przestrzennej miasta należy uważać na możliwość jej przegęszczenia. Czy i jak będą prowadzone badania i analizy na temat chłonności poszczególnych przestrzeni? Kto poniesie koszty przegęszczenia… wszyscy czy tylko nowi jej mieszkańcy?

Czy faktycznie będą uwzględnione w realizowanej KPM problemy „ekologiczne”? Smog, niska emisja, zatory drogowe i wiele innych aspektów towarzyszących   dogęszczaniu struktur zurbanizowanych w Polsce.

Zapis ze strony 20. zdecydowanie wymaga rewizji.

19.

s. 21

W zakresie kształtowania przestrzeni miejskiej wysokiej jakości.

Dla osiągnięcia istotnego postępu w przywracaniu ładu przestrzennego w polskich miastach i ich obszarach funkcjonalnych władze samorządowe muszą być głównym autorem wizji

zagospodarowania przestrzeni oraz egzekwować jej realizację. Aktywne działania władz

samorządowych powinny być skierowane na zwiększenie (do takiego poziomu jak jest to racjonalnie uzasadnione) pokrycia powierzchni terenów miast i ich obszarów funkcjonalnych planami miejscowymi.

Do bardzo otwartych i zupełnie nieprecyzyjnych sformułowań należy zaliczyć stwierdzenie dotyczące dookreślenia „wizji” zagospodarowania przestrzeni/lokalnej polityki przestrzennej.

Jaką wizję czytelnik/odbiorca ma mieć na uwadze, czy: wizję z studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, wizję zapisaną w opracowaniach strategicznych, czy jeszcze inną wizję na przykład poszczególnych dzielnic.

Można także się zastanowić, czy istnieją obecnie w Polsce skuteczne mechanizmy realizacji polityki przestrzennej? Powinno się mieć na względzie, czy mechanizmy te są obligatoryjne, czy fakultatywne i jaka jest zależność pomiędzy prawodawstwem, potrzebami i możliwościami w sferze realizacyjnej.

20.

s.21

Aktywność i inicjatywa samorządów w prowadzeniu polityki przestrzennej powinna między innymi przejawiać się w dopilnowaniu, aby przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wyznaczające merytoryczne zasady planowania przestrzennego na obszarach zurbanizowanych (uszczegóławiające zasadę zrównoważonego rozwoju i zapewniające realizację idei

miasta zwartego oraz niskoemisyjnego) były jak najpełniej, trafnie merytorycznie i w nieodległej

perspektywie czasowej odzwierciedlone w gminnych aktach planistycznych. W kształtowaniu przestrzeni, samorządy miejskie powinny propagować lub inicjować projekty zakładające mieszane użytkowanie terenu (ang. mixed-use).

Jak w przypadku uwagi 9. Wpływ władz miejskich na politykę przestrzenną jest znikomy, należy pamiętać kto uchwala plany miejscowe!

Zupełnie nieczytelny jest stwierdzenie cyt.: Aktywność i inicjatywa samorządów w prowadzeniu polityki przestrzennej powinna między innymi przejawiać się w dopilnowaniu, aby przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wyznaczające merytoryczne zasady planowania przestrzennego na obszarach zurbanizowanych (…).

Jak należy interpretować słowo cyt.: „dopilnowaniu” oraz czy obecnie nie ma miejsca jakakolwiek egzekucja przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym? Jeśli tak to należy najpierw wskazać winnych, przeprowadzić zmiany kadrowe, a w dalszej kolejności wprowadzić restrykcyjne rozwiązania w ustawach odpowiedzialnych za zarządzanie przestrzenią w Polsce. Brak rzeczowego działania nie przyniesie jakichkolwiek pozytywnych zmian w ujęciu globalnym.

21.

s.22

O jakości aktów planistycznych i rozwiązań urbanistycznych formułowanych na ich podstawie decydują z jednej strony kompetencje opracowujących je profesjonalistów, a z drugiej „świadomość urbanistyczna” wśród przedstawicieli władz miasta - zarówno burmistrza lub prezydenta i podległych

mu urzędników, jak i radnych. Paleta możliwych działań, zmierzających do zapewnienia

profesjonalizmu uczestników procesów planistycznych, jest obszerna – od szczegółowych wymogów zawartych w dokumentach przetargowych na opracowanie projektów aktów planistycznych, przez organizowanie w strukturach miasta własnych wyspecjalizowanych pracowni, które zajmą się

przygotowaniem tych aktów, aż do szkoleń, warsztatów czy studiów podyplomowych, publikacji kierowanych do wszystkich zainteresowanych. Jeśli jednak oczekuje się w zasadniczej nowej jakości w zakresie aktów planistycznych, to powyższe potencjalne i rozproszone działania muszą zostać wzbogacone o skoordynowane, intensywne i odgórne wsparcie na rzecz doskonalenia kompetencji osób przygotowujących akty planistyczne.

Zaproponowane działanie na s. 22-23 nie przyniesie stosownych efektów. Mamy wielu doskonałych specjalistów w zakresie projektowania urbanistycznego oraz planowania przestrzennego.

Ponadto tworzenie cyt.: (..)krajowej szkoły/instytutu adresowanego do osób zatrudnionych w administracji samorządowej, a zajmujących się przygotowaniem aktów planistycznych i zarządzaniem przestrzenią jest stwierdzeniem w pewnym sensie oznaczającym, że obecny system kształcenia studentów na kierunkach typu „gospodarka przestrzenna” jest nieefektywny.

W pierwszej kolejności należy zastanowić nad funkcjonującą administracją na poziomie jst. Kto jest odpowiedzialny za dokumentacje planistyczną (jakie też ma wykształcenie). Ponadto obok stosownej wiedzy potrzebne są: doświadczenie, uczciwość…!

Należy zadać jeszcze jedno pytanie, czy będzie wola współpracy urzędnika z urbanistą?

22.

s.22

racjonalizacji systemu odszkodowawczego przez oparcie go na odpowiedzialności finansowej gmin wyłącznie   za własne decyzje   planistyczne, co jednocześnie przyczyni   się do zniesienia podstawowej bariery dla aktywności miast w zakresie uchwalania planów miejscowych

Fragment po przecinku nie jest zrozumiały.

23.

s.26

Na obszarach chaotycznej, rozproszonej zabudowy mieszkaniowej, konieczne są szczególnie aktywne działania planistyczne władz samorządowych, aby dążyć do naprawy negatywnych skutków procesów żywiołowej suburbanizacji toczącej się przez ostatnie lata. Działania te, z racji złożoności problemów, struktury własnościowej oraz potencjalnie znaczących kosztów, muszą mieć charakter „pracy organicznej” (z silnym naciskiem na prawdziwą partycypację), jednakże przeprowadzone z sukcesem mogą przynieść istotne zmiany społeczne w obecnie dysfunkcjonalnych kompleksach rozproszonej

zabudowy na terenach miejskich i podmiejskich.

Zapis jest zupełnie nieczytelny. Jak należy rozumieć cyt.: szczególnie aktywne działania planistyczne władz samorządowych. Czy obecnie władze samorządowe są mało aktywne? Co będzie zachętą dla władz samorządowych do szczególnie aktywnego działania planistycznego?

Zaleca się zmiany w legislacji dające stosowne narzędzia władzom samorządowym oraz wprowadzenie rzetelnego monitoringu i systemu kar za nierealizowanie w sposób poprawny polityki przestrzennej.

24.

s. 27

Należy bardziej podkreślić rolę podmiotów innych niż samorząd terytorialny, bezpośrednio związanych z kształtowaniem i ochroną krajobrazu kulturowego, np. poprzez uzupełnienie zapisu: W celu uporządkowania tego zjawiska, z wykorzystaniem narzędzi ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu, konieczne są działania na szczeblu miast polegające na wypracowaniu racjonalnych kompromisów między środowiskami samorządowymi, podmiotami działającymi na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego, branżą reklamową, właścicielami nieruchomości oraz organizacjami i ruchami reprezentującymi mieszkańców. Takie działania pozwolą na wypracowanie szerszej akceptacji ustanawianych zasad dotyczących reklamy zewnętrznej.

Miejski chaos reklamowy zaznacza się często w obszarach obfitujących w materialne   elementy dziedzictwa kulturowego. Podmioty samorządowe są prawnie zobowiązane do ich ochrony. Ich działania w tego rodzaju obszarach "newralgicznych krajobrazowo" powinny jednakże uwzględniać także pogłębiony dialog z organami rządowymi i organizacjami pozarządowymi, aktywnie działającymi na rzecz ochrony lokalnego dziedzictwa kulturowego.

25.

s. 30

Wskazane byłoby podkreślenie potrzeby edukacji mieszkańców szczególnie w odniesieniu do lokalnej polityki przestrzennej, np. poprzez uzupełnienie w zapisie: W przypadku mieszkańców potrzebna jest niejednokrotnie poprawa znajomości zasad funkcjonowania samorządu, ograniczeń i celów jego funkcjonowania, w szczególności w zakresie lokalnej polityki przestrzennej, a także możliwości związanych z finansowaniem zadań.

Wiedza mieszkańców nt. instrumentów lokalnej polityki przestrzennej i możliwości wpływu na nią jest nadal zbyt mała, często wręcz nikła, mimo pozornej dostępności informacji tego rodzaju. Można je odnaleźć np. na stronach internetowych urzędów gmin, należy wziąć pod uwagę, że nie wszyscy obywatele są zaznajomieni z technikami informatycznymi i nadal czerpią wiedzę z tradycyjnych środków przekazu. Wielu mieszkańców w ogóle nie zdaje sobie sprawy z istnienia i roli podstawowych dokumentów jak studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego czy miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, stąd nie powinna dziwić niedostateczna partycypacja społeczna w trakcie ich konsultowania. W mojej opinii warto wyraźniej zaakcentować konieczność pogłębienia wiedzy nt. zasad i ograniczeń działania samorządu lokalnego w zakresie polityki przestrzennej, gdyż daje ona obywatelom możliwość realnego wpływu na zagospodarowanie swojego miejsca zamieszkania, jego otoczenia i miasta rozumianego jako całość. Dziedzina ta mogłaby stać się silnym fundamentem do budowy trwałego, wzajemnego zrozumienia i współdziałania obywateli z władzami lokalnymi, także na innych polach. Może mieć ona zatem bezpośrednie przełożenie na efektywność działania samorządu terytorialnego oraz poprawę jakości życia mieszkańców miast.

26.

s. 29-38 oraz następne tj. 71-79, 98-108

Uporządkowanie wątków/obszarów tematycznych

Z listy wątków tematycznych powinny być usunięte:

Zarządzanie obszarami miejskimi, co pociąga za sobą usuniecie celu szczegółowego nr 1

Partycypacja publiczna

Polityka inwestycyjna

Wymienione wyżej wątki tematyczne powinny być częścią szeroko pojętego zarządzania krajową polityką miejską, w tym jej wdrażania

27.

s. 31-35

Wśród priorytetów rozwijania partycypacji społecznej winno znaleźć się tworzenie grup wsparcia negocjacyjnego mieszkańców

Inkluzywne procedury partycypacyjne, w sytuacji nierównych sił negocjacyjnych partnerów, mogą tylko pozornie służyć włączaniu szerokiej reprezentacji społecznej w dialog i być mało efektywne w reprezentowaniu interesów wszystkich warstw społecznych. Niedoświadczeni w dyskusji i negocjacjach mieszkańcy reprezentujący nieuprzywilejowane grupy społeczne w sytuacji konfrontacji interesów w procesie partycypacji nie mają równych szans w politycznej grze silnych aktorów. Aby stać się równorzędnym partnerem potrzebują oni silnych grup wsparcia, stabilnych organizacji, negocjacyjnych profesjonalistów i środków finansowych – czyli tych zasobów, których reprezentanci ubogich grup mieszkańców nie posiadają. Wdrażaniu systemu partycypacji publicznej winna towarzyszyć świadomość, że może stać się on sposobem na osiąganie z góry ustalonych, partykularnych interesów określonych interesariuszy. Tym samym nie tylko nie będzie on służył ale wręcz utrudniał realizację celów zgodnych z szerokim interesem publicznym.

28.

s. 35

Budżety obywatelskie (partycypacyjne) winny być ostatecznie uchwalane przez mieszkańców w wyniku negocjacji propozycji inwestycyjnych prowadzonych z ich bezpośrednim uczestnictwem w konkretnym czasie i w konkretnej przestrzeni fizycznej.

Aby budżet partycypacyjny spełniał rolę instrumentu wzmacniającego demokrację deliberacyjną i budującego postawy obywatelskie a także wspomagającego proces planowania miejskiego musi spełniać szereg kryteriów. Jednym z podstawowych i najważniejszych kryteriów jest publiczna dyskusja między mieszkańcami, którzy spotykają się celem prowadzenia dialogu między sobą w przestrzeni fizycznej. Udział w posiedzeniach rad miasta czy dzielnicy, wypełnianie ankiet papierowych lub internetowych nie są wystarczającymi formami partycypacji. Miasta coraz częściej ograniczają procedurę wypracowywania budżetu obywatelskiego do pośrednich form uczestnictwa (np. za pomocą komunikacji internetowej). Zapis o konieczności organizacji tego typu bezpośrednich negocjacji decydujących o kształcie budżetu a jednocześnie będących szkołą postaw koncyliacyjnych, dobra wspólnego i interesu ogólno miejskiego pozwoli zachować ideę i najważniejszy, obywatelski wymiar tego narzędzia partycypacji.

29.

s. 37-51

Transport i mobilność miejska

Sugerowana zmiana przepisów (s.49):

„Należy stworzyć ramy do integracji instytucjonalnej w zakresie organizacji transportu publicznego oraz możliwości elastycznego reagowania na zmiany i potrzeby rynku, poprzez:

- uwzględnienie w przepisach możliwości funkcjonowania różnych modeli zarządzania

transportem publicznych (np. przez spółkę samorządową, związki transportowe pomiędzy

gminami a województwem),

- dopuszczenie nowych formy organizacyjnych dla zarządów transportu miejskiego oraz

aglomeracyjnego, łączące w sobie możliwość przekazywania przez samorządy dotacji

zwolnionych z podatku VAT (jednostka budżetowa) z większą swobodą wydatkowania środków (zakład budżetowy) oraz zatrudnienia i wynagradzania pracowników.

Należy dokonać przeglądu i głębokiej analizy zasad funkcjonowania i finansowania transportu publicznego realizowanego przez różne podmioty i różne JST w celu umożliwienia jego sprawnej integracji i wypracować propozycje rozwiązań (w tym m.in. zasady współfinansowania aglomeracyjnego transportu publicznego, ujednolicenie zasad stosowania, uznawania i rozliczania ulg obowiązujących w transporcie publicznym oraz zasad fiskalizacji sprzedaży w komunikacji miejskiej i kolejowej).”

stanowi jedno z najistotniejszych wyzwań warunkujących poziom skuteczności działań podejmowanych w przedmiotowym zakresie w kontekście zwiększania zasięgu oddziaływania miast przy jednoczesnym ograniczaniu kongestii tych największych. Wydaje się, że we wskazanym rozdziale propozycja zmiany przepisów nie została poparta wystarczającą diagnozą stanu i jego przyczynami, zwłaszcza wskazywanymi jako bariery współpracy przez samorządy lokalne.

30.

s. 60-69

Pkt. 4.5.2.

W ramach kierunków działań w zakresie rewitalizacji należy wprowadzić dodatkowe działanie pod hasłem „rozszerzenie prawnych instrumentów rewitalizacji”. W jego ramach powinny znaleźć się takie elementy jak:

1) ochrona stosunków najmu i regulacja wysokości czynszów na obszarze rewitalizacji

2) wprowadzenie mechanizmu obowiązkowego uczestniczenia w ponoszeniu kosztów rewitalizacji przez właścicieli nieruchomości prywatnych poprzez opłatę związaną ze wzrostem wartości nieruchomości w wyniku objęcia dzielnicy działaniami rewitalizacyjnymi

3) rozszerzenie stosowania nowych efektywnych instrumentów rewitalizacji z wąskiego zakresu nieruchomości niezabudowanych do bardziej adekwatnej kategorii nieruchomości niezagospodarowanych w sposób docelowy (zgodnie z planem)

Ustawa o rewitalizacji w obecnej formie może być skutecznym narzędziem rewitalizacji dla terenów z dominacją własności komunalnej, finansowaną głównie w oparciu o fundusze unijne i środki publiczne. Nie rozwiązuje natomiast dwóch podstawowych problemów związanych z rewitalizacją w miastach i dzielnicach z dużym udziałem nieruchomości prywatnych:

ochrony społeczności lokalnych przed nadmiernym wzrostem obciążeń czynszowych w budynkach prywatnych oraz wymuszoną zmianą miejsca zamieszkania

włączenia prywatnych właścicieli nieruchomości w finansowanie procesów rewitalizacji

Oba te zagadnienia są ściśle ze sobą sprzężone. Jest rzeczą niedopuszczalną, aby finansowana ze środków publicznych rewitalizacja, nakierowana przecież w założeniu na poprawę jakości życia istniejącej społeczności lokalnej (z możliwością jej wzbogacenia, ale nie całkowitego zastąpienia, przez nowych mieszkańców), prowadziła w efekcie do realizacji zysków przez prywatnych właścicieli, którzy nie angażowali się w jej ekonomiczne wsparcie.

Ad 1) Zgodnie z tekstem OSR do projektu ustawy „Ustawa o rewitalizacji przewidywać będzie regulacje przeciwdziałające gentryfikacji, poprzez zagwarantowanie mieszkańcom prawa do powrotu do zajmowanych lokali mieszkalnych (czasowo opróżnionych w związku z wykonywaniem robót budowlanych)”.   Tymczasem realnie uchwalony mechanizm w art. 28 dotyczy wyłącznie mieszkaniowego zasobu gminy (budynki komunalne). Należy usunąć tę istotną wadę, niezgodną z duchem ustawy i samej idei rewitalizacji

Ad 2) Ustawa o rewitalizacji wprowadzając odpowiednie zmiany w ustawie o gospodarce nieruchomościami podwyższa stawkę maksymalnej opłaty adiacenckiej na obszarach Specjalnej Strefy Rewitalizacji do 75%, jednak nie modyfikuje istoty samej opłaty. Związana jest ona wyłącznie z wąsko pojmowaną budową infrastruktury technicznej. Tymczasem rewitalizacja ze swojej natury jest procesem znacznie bardziej kompleksowym i z tego względu jej finansowanie (a właściwie refinansowanie) przez właścicieli prywatnych nieruchomości powinno odbywać się na innych zasadach niż typowa opłata adiacencka. Wzrost wartości nieruchomości na obszarze rewitalizacji wynika z szeroko pojętego wzrostu jakości życia i przestrzeni na danym obszarze, czasem także wygenerowanej mody, a nie z utwardzenia drogi czy położenia podziemnej infrastruktury

Ad 3) Ustawa o rewitalizacji wprowadza nowe instrumenty prawne, które w istotny sposób mogą pozwolić na realizację celów całego procesu. Chodzi tu przede wszystkim o:

podwyższony podatek od nieruchomości dla działek niezabudowanych,

zobowiązanie w miejscowym planie rewitalizacji do realizacji przy okazji inwestycji głównej także inwestycji uzupełniających celu publicznego,

gwarancja wspomnianego zobowiązania poprzez umowę urbanistyczną i jej późniejszą realizację, wymaganą przy okazji uzyskiwania pozwolenia na budowę i pozwolenia na użytkowania.

Stosowanie tych instrumentów zostało jednak ograniczone do kategorii nieruchomości niezabudowanych. Stoi to w oczywistej sprzeczności z charakterem obszarów zdegradowanych i poddawanych rewitalizacji, najczęściej posiadających określoną zabudowę, która jednak bardzo często utraciła swoją funkcję oraz walory użytkowe i estetyczne. Stąd też możliwość stosowania wspomnianych wyżej narzędzi powinna być rozszerzona na wszystkie nieruchomości, które są zagospodarowane w sposób niezgodny z docelowym przeznaczeniem lub parametrami zabudowy, przewidzianymi w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub miejscowym planie rewitalizacji.

31.

s. 62

Ustawa o rewitalizacji uporządkowała (?) prawnie pojmowanie rewitalizacji oraz wyposażyła samorządy lokalne w narzędzia ułatwiające skuteczne i efektywne (?) prowadzenie rewitalizacji.

Ustawa o rewitalizacji nie posiada w chwili udostępnienia projektu KPM do konsultacji statusu obowiązującego aktu prawnego, więc użycie w tym miejscu czasu przeszłego nie jest właściwe. Do czasu wejścia aktu w życie należałoby zaznaczyć, że mowa jest o projekcie. Nie jest też wiadome, czy rozwiązania, o których mowa, okażą się skuteczne i efektywne – na ten temat będzie można wnioskować dopiero po upływie pewnego czasu obowiązywania ustawy.

32.

s. 77

Wyzwaniem polityki miejskiej jest rozwijanie powiązań funkcjonalnych między miastami oraz ich otoczeniem, tak aby w jak największym stopniu wykorzystać ich potencjał i zwiększyć możliwości absorpcji procesów rozwojowych.

Na przedmiotowym przykładzie wskazać należy ponowne „niedowartościowanie” zewnętrznego wymiaru polityki miejskiej oraz znaczenia oddziaływania ośrodków miejskich w poprawie poziomu spójności przestrzeni kraju, które niestety dotyczy też rozdziału 4.7. Rozwój gospodarczy (s.77-85).

33.

s. 97-98

Małorealistyczne do wdrożenia na szerszą skalę zapisy. Zaleca się ponowny przegląd KPM pod kątem treści cechujących się populistycznym zabarwieniem.

W projekcie Krajowej Polityki Miejskiej zapisano niejednokrotnie wiele ważnych i szczytnych działań jednakże bardzo trudnych w realizacji. Jako przykład niech posłuży charakterystyka sposobu rozwiązania problemu depopulacji). Władze miast powinny także współpracować z otaczającymi gminami tworzącymi obszar funkcjonalny (np. przez zawiązywanie związków lub porozumień międzygminnych) w celu wspólnego wykonywania zadań publicznych dla ich większej optymalizacji i efektywności. Skutecznym mechanizmem koordynacji działań, mających na celu minimalizowanie negatywnych efektów zmian demograficznych może być tworzenie przez samorząd specjalnej strategii przeciwdziałania depopulacji.

Inicjowanie różnych form współpracy w tym: związki, porozumienia międzygminne, nie jest gwarantem poprawy stanu w jakiejkolwiek dziedzinie. Niestety obserwujemy w różnych obszarach Polski sytuacje, w jakich pomimo wspólnych deklaracji, gminy ze sobą nie współpracują, a niekiedy wręcz konkurują. Wątpliwość budzi także stwierdzenie, że „antidotum” na problemy depopulacji odnajdziemy w „specjalnej strategii przeciwdziałania depopulacji”. Ujęcie problemu w celach strategicznych, zadaniach itp. bez zaangażowania JST, rzeczowego monitorowania postępów wdrażania strategii oraz stosownych rozwiązań formalnoprawnych rozwiązujących kwestię zarządzania dokumentem strategii na szczeblu gminy i powiatu - po prostu nie wystarczy. Jak już wcześniej sygnalizowano należy koniecznie przeprowadzić stosowne zmiany w zapisach formalnoprawnych dzięki którym może sprawnie funkcjonować samorząd terytorialny.

34.

s.99

Zasadniczym kierunkiem Krajowej Polityki Miejskiej w zakresie zarządzania miastami i ich obszarami funkcjonalnymi, realizowanej przez rząd i jednostki mu podległe oraz samorządy terytorialne, powinno być wzmocnienie współpracy. Dobrowolna współpraca w zarządzaniu miastami i obszarami funkcjonalnymi powinna prowadzić do stałego poprawiania jakości tego zarządzania, które prowadzi do lepszej alokacji zasobów, większej dostępności i wyższej jakości usług publicznych, a przez to do podniesienia jakości życia mieszkańców i konkurencyjności miast.

Względnie mało czytelnym wydaje się być stwierdzenie cyt.: Dobrowolna współpraca w zarządzaniu miastami i obszarami funkcjonalnymi powinna prowadzić do stałego poprawiania jakości zarządzania obszarami funkcjonalnymi miast, które prowadzi do lepszej alokacji zasobów, większej dostępności i wyższej jakości usług publicznych, a przez to do zwiększenia jakości życia mieszkańców i konkurencyjności miast.

Po pierwsze „dobrowolna współpraca” niestety, może nie przynieść spodziewanych efektów. Po drugie wprowadzenie mechanizmów niezbędnych w zarządzaniu może okazać się czasochłonne i w pierwszej fazie mało efektywne (należy przywołać w tym miejscu horyzont czasowy KPM tj. 2023). W tym sugerowana zmiana przepisów w celu stworzenia ram do integracji poprzez ustawowe określenie możliwości tworzenia mechanizmów współpracy pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego.

35.

s.103

Instrumentem, który powinien silnie może w pewnym stopniu przyczynić się do budowania trwałej platformy zarządzania obszarem funkcjonalnym miasta są Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT) - nowy instrument Polityki Spójności EU, zaimplementowany przez Rząd do wsparcia rozwoju na obszarach funkcjonalnych miast.

Znaczenie ZIT wydaje się przeszacowane w kontekście doświadczeń dotyczących implementacji tego instrumenty przez MOF-y.

36.

s.105

Powinno się dążyć w oparciu o opisane wyżej mechanizmy współpracy jst do określenia dokumentów dotyczących rozwoju obejmujących nie tylko pojedyncze gminy miejskie, ale całe ich obszary funkcjonalne. Jeśli nawet nie ma warunków lub potrzeby do opracowywania formalnych dokumentów o zasięgu ponadgminnym, to mimo tego należy dążyć do koordynowania treści i założeń dokumentów w sąsiadujących gminach.

Krajowa Polityka Miejska stanowi, że obszary funkcjonalne miast składają się z dużej liczby jednostek administracyjnych, za które odpowiadają poszczególne samorządy lokalne, zarówno wielkich miast, jak i gmin podmiejskich, leżących w ich strefie oddziaływania.

Samorząd każdej gminy realizuje swoje zadania samodzielnie. Zauważono także, że problem dotyczy planowania przestrzennego i prowadzenia polityki rozwoju. Wykazano, że znaczącym zagadnieniem mogącym negatywnie wpłynąć na wdrażanie KPM jest brak współdziałania, czy konsultacji z samorządami gmin sąsiednich. Brak kooperacji poszczególnych jednostek terytorialnych bez wątpienia uniemożliwi skuteczne planowanie przestrzenne i społeczno-gospodarcze w obrębie danego miejskiego obszaru funkcjonalnego. Zjawiskiem dalece niepożądanym jest wywoływanie presji przez jednostki współtworzące OFM na głównym mieście tejże struktury.

Bez odpowiednich regulacji formalnoprawnych współpraca wielu jst nie jest możliwa.

37.

s. 108

„Doskonalenie podejścia kontraktowego, z uwzględnieniem postanowień i celów oraz projektów pilotażowych KPM, pozwoli na coraz trafniejsze i efektywniejsze, partnerskie decydowanie o głównych inwestycjach i przedsięwzięciach.”

Kwestią o bardzo istotnym znaczeniu z punktu widzenia efektywnej realizacji Krajowej Polityki Miejskiej wydaje się wykorzystanie w możliwie szerokim zakresie nowo proponowanego mechanizmu projektów pilotażowych.

W tym kontekście zauważalny jest brak powiązania kontraktów terytorialnych, będących sposobem implementacji celów określanych przez rząd w polityce województw, z proponowanym w KPM mechanizmem projektów pilotażowych.

Kontrakty zawierane przez Ministra Infrastruktury i Rozwoju z zarządami województw powinny w sposób priorytetowy traktować projekty pilotażowe, skoro te ostatnie wskazane są jako istotny element polityki miejskiej. Do przyjęcia takiego rozwiązania skłania racjonalność gospodarowania funduszami publicznymi oraz zwiększenie prawdopodobieństwa realizacji zamierzonych celów.

Per analogiam, proponuje się także doprecyzowanie w zał. 3, że kontrakty terytorialne są instrumentem realizacji projektów pilotażowych.

38.

s. 108

„Realizacja polityki miejskiej następuje poprzez terytorialnie ukierunkowane i realizowane na rzecz miast (miejskich obszarów funkcjonalnych) działania w poszczególnych działach administracji rządowej, wynikające zwłaszcza z obowiązku realizacji dziewięciu strategii zintegrowanych, w tym KSRR”

Odesłanie do załącznika

Nie jest w tym miejscu wskazane, z jakimi strategiami powiązana jest KPM, co wydaje się istotne. Związki te wyjaśnia załącznik do dokumentu, stosowne odwołanie powinno zatem zostać zamieszczone.

39

s. 108-110

Zarządzanie krajową polityka miejską

Rozwinięcia wymaga rozdział 5 pt. System wdrażania KPM. Jego nowa nazwa to Zarządzanie KPM (z wykorzystaniem uwagi nr 26)

40.

s.111

Monitoring KPM

W Krajowej Polityce Miejskiej zapisano cyt.: Podstawowym warunkiem uruchomienia sprawnego systemu monitorowania polityki miejskiej będzie dostosowanie systemu monitorowania polityki rozwoju umożliwiające monitorowanie działań polityki miejskiej na poziomie miejskich obszarów funkcjonalnych po uprzednim ich określeniu (zgodnie z wypracowanymi standardami i lokalnymi potrzebami).Można mieć w tym zakresie kilka wątpliwości, jednak największy problem może stanowić w przyszłości rzetelne wydzielenie, fizyczne wskazanie granicy obszaru funkcjonalnego miasta. Potencjalnie najwięcej mogą stracić duże miasta, gdyż w takich ustanowienie OFM będzie zdecydowanie najbardziej kontrowersyjne.

Małe miasta cechujące się nieskomplikowaną strukturą przestrzenną, bez trudu (kontrowersji pojawiających się w procesie wydzielania takich przestrzeni) podołają temu zadaniu. W przypadku tych pierwszych, można mieć na względzie problemy techniczne, polityczne, czy też natury czysto ludzkiej (przyjaźń/nienawiść). Niewyznaczanie tych obszarów spowoduje, że pełne i poprawne monitorowanie wykorzystujące rzetelne statystyki (GUS będzie zmuszony do stworzenia całego systemu danych dookreślających wyznaczone obszary funkcjonalne miast) będzie niemożliwe. Co więcej „płynność” granicy obszaru funkcjonalnego miasta może wywołać szereg problemów, w tym brak wyrazistej konieczności współpracy jednostek gminnych z rdzeniem obszaru funkcjonalnego.

Kolejną już kwestią jest problem samego monitorowania (prowadzenie procesu). Doskonale wiemy jak ciężko prowadzi się (jak mało efektywny) monitoring strategii rozwoju gminy, planu rozwoju lokalnego itp. Brak odpowiednich zapisów legislacyjnych, obligujących do rzetelności działania będzie klasyczną destymulantą ograniczającą wdrażanie i kontrolowanie postępu KPM.

41.

s. 120
(zał. 3)

Projekt pilotażowy „Naprawa <Urban Sprawl>”

Zmiana nazwy

Tam, gdzie to możliwe, należy używać polskich nazw („Rozlewanie się miast”). Tak czy inaczej, pisownia z wielkich liter jest nieuzasadniona.

42.

124

Integracja danych i wiedzy o mieście nie może ograniczać się do gromadzenia i udostępniania danych jedynie o infrastrukturze miasta. Brak jest baz danych koniecznych do prowadzenia polityki miejskiej kierunkowanej na potrzeby społeczne. Koniecznym jest stworzenie platformy informatycznej gromadzącej dane o stacji społecznej i procesach społecznych zachodzących w mieście.

Jednym z najbardziej palących problemów prowadzenia polityki opartej na dowodach przez samorządy jest brak zorganizowanego systemu statystyki na poziomie wewnątrzmiejskim. Obecny system zbierania i udostępniania danych uniemożliwia prowadzenie polityki w oparciu o szczegółowe statystyki, analizy i dowody naukowe. Szczególnie w zakresie dynamicznie zmieniających się miejskich struktur społeczno-przestrzennych brak jest szczegółowych danych statystycznych oraz analiz jakościowych umożliwiających przeciwdziałanie niekorzystnym zjawiskom i procesom społecznym a także właściwe rozpoznawanie aktualnych potrzeb mieszkańców. Brak jest nawet łatwo dostępnych tak podstawowych danych jak wewnątrzmiejskie ruchy migracyjne.

43.

s. 125
(zał. 3)

Projekt pilotażowy „Humanizacja blokowisk”

Zmiana nazwy

Określenie „blokowiska” ma wydźwięk pejoratywny, by nie powiedzieć stygmatyzujący. Z uwagi na charakter dokumentu, zdecydowanie właściwsze wydaje się użycie w tym kontekście określenia „osiedla wielkopłytowe”. Pewne wątpliwości budzi także mówienie w tym kontekście o „humanizacji”, proponuje się zastąpić np. „zwiększeniem jakości życia”